రక్తం లో ఏమి ఉంటాయి :
- 55 శాతము ప్లాస్మా ,
- 45 శాతము సెల్స్ .... ఉంటాయి .
- ప్లాస్మాలో 91% నీరే , 8% ఆర్గానిక్ మాలిక్యూల్స్ , 1% ఇనర్గానిక్ మాలిక్యూల్స్ ఉంటాయి .
- సెల్స లో ఎర్రరక్తకణాలు (RBC),తెల్లరక్తకణాలు(WBC) , ప్లేట్ లెట్స్(platlets) ఉంటాయి .
- ఒక లీటరు రక్తం లో --- ఎర్ర రక్తకణాలు =5-6 మిలియన్లు -ఆక్షిజన్ సరఫరా కు తోడ్పడతాయి ,
- ----తెల్లరక్త కణాలు =4-11 మిలియన్లు ,--శరీరం లొ ఇంఫెక్షన్ పై దాడి చేసి రక్షణ కల్పిస్తాయి .
- -------------------ప్లేట్ లెట్స్ కణాలు=1.5 - 4 మిలియన్లు ఉంటాయి -- రక్తం గడ్డ కట్టడానికి సహకరిస్తాయి .
- ఎర్రరక్త కణాలు తగ్గితే అనీమియా అంటారు . ఎర్ర కణాలు శరీరము లో ఆక్షిజన్ సరఫరాకు ఉపయోగ పడతాయి . ఐరన్ , ఫోలిక్ ఆసిడ్ , విటమిను బి12 , విటమిను సి , తగినంత పోటీన్లు లేకపోవడం వలన రక్తహీనత ఏర్పడుతుంది .
రక్త వర్గం ( రక్తం యొక్క రకం)-బ్లడ్ గ్రూప్ :
ఒక రక్త వర్గం ( రక్తం యొక్క రకం (బ్లడ్ గ్రూప్)) అనేది ఎర్ర రక్త
కణాల(RBCs) ఉపరితలంపై ఉండే అనువంశికంగా పొందిన యాంటిజెనిక్ పదార్ధాలు ఉండటం
లేదా లేకపోవడం పై ఆధారపడిన రక్తం యొక్క ఒక వర్గీకరణ. రక్తవర్గవ్యవస్థపై
ఆధారపడిన ఈ యాంటిజెన్లు మాంస కృత్తులు, పిండి పదార్ధాలు ,
గ్లైకోప్రోటీన్లు, లేక గ్లైకో లిపిడ్లు అయి ఉండవచ్చు, వివిధ కణజాలాల
యొక్కకణాల ఉపరితలంపై కూడా ఇవి ఉండవచ్చు. ఒక అల్లేలే (లేదా అతి సన్నిహితంగా
బంధించబడిన జన్యువుల)మూలంగా గల ఈ ఎర్ర రక్తకణాల ఉపరితల యాంటిజెన్లు,
సామూహికంగా ఒక రక్తవర్ణవ్యవస్థని ఏర్పరుస్తాయి.
రక్తం యొక్క రకాలు అనువంశికంగా తల్లిదండ్రుల నుండి వచ్చి ఇద్దరి గుణాలను కలిగి ఉంటాయి.మొత్తం 30 రకాల మానవ రక్తవర్గవ్యవస్థలు ఇంటర్నేషనల్ సొసైటీ అఫ్ బ్లడ్ ట్రాన్స్ఫ్యూజన్ (ISBT)చే గుర్తించబడ్డాయి.
అనేక మంది గర్భిణీ స్త్రీలు వారి కంటే భిన్నమైన రక్తవర్గాన్ని కలిగిన పిండంను మోస్తారు, మరియు పిండం యొక్క RBCలకు విరుద్ధమైన ప్రతి రక్షకాలని తల్లి తయారు చేసుకోగలదు. కొన్నిసార్లు ఈ తల్లి ప్రతి రక్షకాలు చిన్న ఇమ్మ్యూనోగ్లోబ్యులిన్ IgGగా ఉండి, మాయను దాటి పిండం RBCల యొక్క హేమోలిసిస్ కి కారణమవుతుంది, ఇది తరువాత నవజాత శిశువు యొక్క హేమోలిటిక్ వ్యాధికి దారితీస్తుంది, ఈవ్యాధిలో పిండం యొక్క తక్కువ రక్త కౌంట్ తక్కువ నుండి తీవ్రస్థాయి వరకు ఉండవచ్చు.
సర్వ సాధారణంగా, ఒక వ్యక్తి జీవిత పర్యంతం ఒకే రక్త వర్గాన్ని కలిగి ఉంటాడు, కానీ అత్యంత అరుదుగా ఒక వ్యక్తి యొక్క రక్తవర్గం అంటూ రోగాలు, పుండ్లు పెరగడం, ఆటోఇమ్మ్యున్ వ్యాధులలో ఒక అంటిజేన్ చేరుట లేదా అణచబడుట ద్వారా మారుతుంది. డెమి-లీ బ్రేన్నన్,అనే ఆస్ట్రేలియన్ పౌరునికి జరిగిన కాలేయ మార్పిడిలో అతని రక్త వర్గం మారిపోయిన అరుదైన సంఘటన దీనికి ఉదాహరణ. రక్త వర్గం మారే మరియొక సాధారణ కారణం ఎముక మజ్జ మార్పిడి. ఎముక మజ్జ మార్పిడి ఇతర రోగాలతో పాటు ఎక్కువగా లుకేమియా మరియు లిమ్ఫోమాస్ లకు జరుగుతుంది. ఒక వ్యక్తి వేరొక ABO వర్గం (ఉదా.A వర్గ రోగి O వర్గ దాత నుండి ఎముక మజ్జ పొందినపుడు ) కలిగిన వ్యక్తినుండి ఎముక మజ్జ పొందినపుడు ఆ రోగి యొక్క రక్త వర్గం దాత యొక్క వర్గంలోకి మారిపోతుంది.
కొన్ని రక్త వర్గాలు ఇతర వ్యాధుల వారసత్వంకు సంబంధించి ఉంటాయి ; ఉదాహరణకు , కెల్ యాన్టిజేన్ కొన్నిసార్లు మెక్లాయిడ్ సిండ్రోమ్ తో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. కొన్ని రక్త వర్గాలు అంటువ్యాధుల అనుకూలతపై ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి , ఉదాహరణకు డఫ్ఫీ యాన్టిజేన్ లోపం ఉన్న వ్యక్తులు ప్రత్యేక మలేరియా జాతులకు నిరోధకత చూపించడం . డఫ్ఫీ యాన్టిజేన్ దాని యొక్క సహజ ఎంపిక వల్ల ,మలేరియా ప్రాబల్యం ఉన్న ప్రాంత ప్రత్యేక సమూహాలలో తక్కువగా ఉంటుంది.
B -- BB / BO
AB- AB
O -- OO
రీసస్ వ్యవస్థ మానవ-రక్త వ్యాపనంలో రక్త-వర్గ వ్యవస్థలో రెండవ అతిప్రధానమైనది. RhD అంటిజేన్ అతి ప్రధానమైన రీసస్ అంటిజేన్ ఎందుకంటే ఐదు ప్రధాన రీసస్ అంటిజెన్స్లో ఇది ఎక్కువ ఇమ్మునోజేనిక్ గా ఉంటాయి. RhD- నెగిటివ్ వ్యక్తులు అటువంటి అంటి-RhD IgG లేదా IgM ప్రతిరక్షకాలను కలిగి ఉండకపోవడం సాధారణం, ఎందుకంటే యాంటి-RhD ప్రతిరక్షకాలు సాధారణంగా పరిసర పదార్ధాలకు వ్యతిరేక సున్నితత్వంతో తయారుకావు. ఏదేమైనా, RhD-నెగిటివ్ వ్యక్తులు IgG అంటి-RhD ప్రతి రక్షకాలను సున్నితత్వపు సంఘటన నుండి తయారు చేసుకోగలవు: గర్భధారణ సమయంలో తల్లి గర్భం లోని పిండం యొక్క రక్త వ్యాపనం లేదా కొన్ని సార్లు RhD పాజిటివ్ RBCల తో రక్త వ్యాపనం. ఈ సందర్భాలలో Rh వ్యాధి కలుగ గలదు.
1. తల్లిదండ్రులిద్దరూ 'ఒ' గ్రూపు వారైతే బిడ్డ 'ఒ' గ్రూపుకే చెందుతుంది. 'ఎ', 'బి' గ్రూపు కానేకాదు.
2. తల్లిదండ్రులళో ఒకరు 'ఒ' మరొకరు 'ఎ' అయినా లేదా ఇరువురూ 'ఎ' గ్రూపుకి చెందిన వారైతే బిడ్డ 'ఎ' లేదా 'ఒ' గ్రూపుకి చెందుతుంది. 'బి'కి గాని, 'ఎబి'కి గాని చెందదు.
3. తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'బి' మరొకరు 'ఒ' అయినా, ఇరువురూ 'బి' అయినా బిడ్డ 'ఒ' లేక 'బి' గ్రూపు అవుతుంది. 'ఎ' లేక 'ఎబి' గ్రూపు అవదు.
4. తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'బి' మరొకరు 'ఎ' అయితే బిడ్డ నాలుగు గ్రూపులలో 'ఎ'గాని, 'బి'గాని, 'ఎబి'గాని, 'ఒ' గాని కావచ్చు.
తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'ఎబి' మరొకరు 'ఒ' అయితే బిడ్డ 'ఎ' గాని 'బి'గాని 'ఎబి'గాని అయితే బిడ్డ 'ఒ'వర్గం తప్ప మిగతా ఏ వర్గమైనా కావచ్చు. ఇవే కాకుండా యం.యస్(MS),ఆర్.హెచ్(Rh factor) మొదలైన వాటిగా బ్లడ్ గ్రూప్ లు తిరిగి వర్గీకరించబడ్డాయి. ఏదైనా బిడ్డకి సంక్రమించే బ్లడ్ గ్రూపులు, తల్లిదండ్రుల ద్వారా సంక్రమించే క్రోమోజోమ్ లు అందులో బ్లడ్ గ్రూపులకి సంబంధించిన రసాయనాల మీద ఆధారపడి వుంటుంది. బ్లడ్ గ్రూపులు వంశపారంపర్యం, తండ్రి/తల్లి బ్లడ్ గ్రూపు ఏది అయితే అదే పిల్లలకు వస్తుంది .
రక్తం యొక్క రకాలు అనువంశికంగా తల్లిదండ్రుల నుండి వచ్చి ఇద్దరి గుణాలను కలిగి ఉంటాయి.మొత్తం 30 రకాల మానవ రక్తవర్గవ్యవస్థలు ఇంటర్నేషనల్ సొసైటీ అఫ్ బ్లడ్ ట్రాన్స్ఫ్యూజన్ (ISBT)చే గుర్తించబడ్డాయి.
అనేక మంది గర్భిణీ స్త్రీలు వారి కంటే భిన్నమైన రక్తవర్గాన్ని కలిగిన పిండంను మోస్తారు, మరియు పిండం యొక్క RBCలకు విరుద్ధమైన ప్రతి రక్షకాలని తల్లి తయారు చేసుకోగలదు. కొన్నిసార్లు ఈ తల్లి ప్రతి రక్షకాలు చిన్న ఇమ్మ్యూనోగ్లోబ్యులిన్ IgGగా ఉండి, మాయను దాటి పిండం RBCల యొక్క హేమోలిసిస్ కి కారణమవుతుంది, ఇది తరువాత నవజాత శిశువు యొక్క హేమోలిటిక్ వ్యాధికి దారితీస్తుంది, ఈవ్యాధిలో పిండం యొక్క తక్కువ రక్త కౌంట్ తక్కువ నుండి తీవ్రస్థాయి వరకు ఉండవచ్చు.
- రక్తవర్గ వ్యవస్థలు
సర్వ సాధారణంగా, ఒక వ్యక్తి జీవిత పర్యంతం ఒకే రక్త వర్గాన్ని కలిగి ఉంటాడు, కానీ అత్యంత అరుదుగా ఒక వ్యక్తి యొక్క రక్తవర్గం అంటూ రోగాలు, పుండ్లు పెరగడం, ఆటోఇమ్మ్యున్ వ్యాధులలో ఒక అంటిజేన్ చేరుట లేదా అణచబడుట ద్వారా మారుతుంది. డెమి-లీ బ్రేన్నన్,అనే ఆస్ట్రేలియన్ పౌరునికి జరిగిన కాలేయ మార్పిడిలో అతని రక్త వర్గం మారిపోయిన అరుదైన సంఘటన దీనికి ఉదాహరణ. రక్త వర్గం మారే మరియొక సాధారణ కారణం ఎముక మజ్జ మార్పిడి. ఎముక మజ్జ మార్పిడి ఇతర రోగాలతో పాటు ఎక్కువగా లుకేమియా మరియు లిమ్ఫోమాస్ లకు జరుగుతుంది. ఒక వ్యక్తి వేరొక ABO వర్గం (ఉదా.A వర్గ రోగి O వర్గ దాత నుండి ఎముక మజ్జ పొందినపుడు ) కలిగిన వ్యక్తినుండి ఎముక మజ్జ పొందినపుడు ఆ రోగి యొక్క రక్త వర్గం దాత యొక్క వర్గంలోకి మారిపోతుంది.
కొన్ని రక్త వర్గాలు ఇతర వ్యాధుల వారసత్వంకు సంబంధించి ఉంటాయి ; ఉదాహరణకు , కెల్ యాన్టిజేన్ కొన్నిసార్లు మెక్లాయిడ్ సిండ్రోమ్ తో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. కొన్ని రక్త వర్గాలు అంటువ్యాధుల అనుకూలతపై ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి , ఉదాహరణకు డఫ్ఫీ యాన్టిజేన్ లోపం ఉన్న వ్యక్తులు ప్రత్యేక మలేరియా జాతులకు నిరోధకత చూపించడం . డఫ్ఫీ యాన్టిజేన్ దాని యొక్క సహజ ఎంపిక వల్ల ,మలేరియా ప్రాబల్యం ఉన్న ప్రాంత ప్రత్యేక సమూహాలలో తక్కువగా ఉంటుంది.
- ABO రక్త వర్గ వ్యవస్థ --ABO blood group system
- Phenotype- Genotype
B -- BB / BO
AB- AB
O -- OO
- Rhesus blood group system
రీసస్ వ్యవస్థ మానవ-రక్త వ్యాపనంలో రక్త-వర్గ వ్యవస్థలో రెండవ అతిప్రధానమైనది. RhD అంటిజేన్ అతి ప్రధానమైన రీసస్ అంటిజేన్ ఎందుకంటే ఐదు ప్రధాన రీసస్ అంటిజెన్స్లో ఇది ఎక్కువ ఇమ్మునోజేనిక్ గా ఉంటాయి. RhD- నెగిటివ్ వ్యక్తులు అటువంటి అంటి-RhD IgG లేదా IgM ప్రతిరక్షకాలను కలిగి ఉండకపోవడం సాధారణం, ఎందుకంటే యాంటి-RhD ప్రతిరక్షకాలు సాధారణంగా పరిసర పదార్ధాలకు వ్యతిరేక సున్నితత్వంతో తయారుకావు. ఏదేమైనా, RhD-నెగిటివ్ వ్యక్తులు IgG అంటి-RhD ప్రతి రక్షకాలను సున్నితత్వపు సంఘటన నుండి తయారు చేసుకోగలవు: గర్భధారణ సమయంలో తల్లి గర్భం లోని పిండం యొక్క రక్త వ్యాపనం లేదా కొన్ని సార్లు RhD పాజిటివ్ RBCల తో రక్త వ్యాపనం. ఈ సందర్భాలలో Rh వ్యాధి కలుగ గలదు.
1. తల్లిదండ్రులిద్దరూ 'ఒ' గ్రూపు వారైతే బిడ్డ 'ఒ' గ్రూపుకే చెందుతుంది. 'ఎ', 'బి' గ్రూపు కానేకాదు.
2. తల్లిదండ్రులళో ఒకరు 'ఒ' మరొకరు 'ఎ' అయినా లేదా ఇరువురూ 'ఎ' గ్రూపుకి చెందిన వారైతే బిడ్డ 'ఎ' లేదా 'ఒ' గ్రూపుకి చెందుతుంది. 'బి'కి గాని, 'ఎబి'కి గాని చెందదు.
3. తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'బి' మరొకరు 'ఒ' అయినా, ఇరువురూ 'బి' అయినా బిడ్డ 'ఒ' లేక 'బి' గ్రూపు అవుతుంది. 'ఎ' లేక 'ఎబి' గ్రూపు అవదు.
4. తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'బి' మరొకరు 'ఎ' అయితే బిడ్డ నాలుగు గ్రూపులలో 'ఎ'గాని, 'బి'గాని, 'ఎబి'గాని, 'ఒ' గాని కావచ్చు.
తల్లిదండ్రులలో ఒకరు 'ఎబి' మరొకరు 'ఒ' అయితే బిడ్డ 'ఎ' గాని 'బి'గాని 'ఎబి'గాని అయితే బిడ్డ 'ఒ'వర్గం తప్ప మిగతా ఏ వర్గమైనా కావచ్చు. ఇవే కాకుండా యం.యస్(MS),ఆర్.హెచ్(Rh factor) మొదలైన వాటిగా బ్లడ్ గ్రూప్ లు తిరిగి వర్గీకరించబడ్డాయి. ఏదైనా బిడ్డకి సంక్రమించే బ్లడ్ గ్రూపులు, తల్లిదండ్రుల ద్వారా సంక్రమించే క్రోమోజోమ్ లు అందులో బ్లడ్ గ్రూపులకి సంబంధించిన రసాయనాల మీద ఆధారపడి వుంటుంది. బ్లడ్ గ్రూపులు వంశపారంపర్యం, తండ్రి/తల్లి బ్లడ్ గ్రూపు ఏది అయితే అదే పిల్లలకు వస్తుంది .
No comments:
Post a Comment